بررسی علل فرونشست زمین در دشت مهیار جنوبی

دشت مهیار جنوبی در فاصله 30 کیلومتری جنوب شرق اصفهان و بین طول های جغرافیایی´ 45،°51 تا´20 ،°52 شرقی و عرض های جغرافیایی°32 تا ´25 ،°32 شمالی قرار دارد . در دهه گذشته در بخشهایی از این دشت ترک و شکاف های ایجاد گردید، که باعث تخریب زمینهای کشاورزی و واحدهای مسکونی گردیده، و در بررسی اجمالی که در این زمینه در سال های گذشته صورت گرفت علت این عارضه را برداشت بیرویه آب زیر زمینی اعلام نموده اند. اما بررسی جامع این پدیده به دلیل پیشروی شکاف ها و ترک ها و تخریب بسیاری از زمین های کشاورزی و ساختمان های مسکونی توسط این عارضه ها، ضروری می باشد. به همین خاطر بررسی های صحرایی در منطقه مورد مطالعه انجام گردید و در طی آن محل و راستای شکاف ها با دقت تعیین شد. از آنجایی که یکی از شرایط ایجاد ترک ها و شکاف ها، فرونشست و تراکم عمودی ناشی از برداشت بی رویه آب زیرزمینی می باشد، نوسانات سطح آب زیر زمینی طی یک دوره ی 8 ساله مورد بررسی قرار گرفت و نقشه های هم افت سطح آب زیرزمینی تهیه شد. جهت بررسی خصوصیات ژئوتکنیکی رسوبات، آزمایشات مکانیک خاک بر روی نمونه هایی از قسمتهای مختلف دشت انجام گردید. از نتایج بررسی نمودارهای حفاری پیزومترها و نتایج ژئوفیزیکی نیز جهت پهنه بندی رسوبات تا عمق سنگ بستر استفاده شد. در ادامه جهت تشخیص فرایندهای تأثیر گذار در شکل گیری شکاف ها، گسل های منطقه، توپوگرافی سنگ بستر، ضخامت آبرفت و چینه شناسی منطقه مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از داده های راداری گذر 335 ماهواره envisat و تهیه 16 اینترفروگرام، میزان و محدوده فرونشست دشت مهیار جنوبی در هر اینترفروگرام تعیین گردید. جهت تعیین نرخ متوسط فرونشست، آنالیز سری زمانی به روش کمترین مربعات انجام شد و نقشه نرخ متوسط فرونشست در فاصله سال های 2003 تا 2006 با توجه به اطلاعات موجود تهیه گردید و بیشینه سرعت فرونشست، 082/0 متر در سال در شمال روستای پرزان و حاشیه ارتفاعات کلاه قاضی بدست آمد. با مقایسه نتایج بدست آمده و انطباق نقشه های تهیه شده مشخص گردید فرونشست و تراکم عمودی متفاوت در منطقه مورد مطالعه در اثر افت سطح آب زیرزمینی ایجاد شده است و تغییر ضخامت رسوبات به دلیل ناهمواری های سنگ بستر و گسل های فعال که باعث ناهمگونی چینه شناسی گردیده اند از مهمترین دلایل ایجاد تراکم متفاوت و شکل گیری شکاف ها در دشت مهیار جنوبی است.